Η Ευρωπαϊκή και ελληνική προσέγγιση της τσιμεντοβιομηχανίας για την επίτευξη του στόχου μηδενισμού των εκπομπών CO2 έως το 2050, περιλαμβάνει τα εξής:
Συμμετοχή στο 5C approach framework: Clinker, Cement, Concrete, Construction & built environment, and (re)Carbonation.
Concrete Carbonation: Shaping the Future of Carbon Removal and Emission Reporting
Δράσεις για την ενσωμάτωση καινοτόμων τεχνολογιών όπως η δέσμευση, χρήση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (Carbon capture, utilization and storage, CCUS)
Υποστήριξη της τσιμεντοβιομηχανίας για την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει για τη σταδιακή απανθρακοποίησή της
Διάθεση στην αγορά προϊόντων χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος
Η βιομηχανία τσιμέντου δεσμεύεται για την τήρηση υψηλών προτύπων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων της και των κοινοτήτων γύρω από τα εργοστάσιά της. Έχοντας ως στόχο τη “Μηδενική Βλάβη” για τους εργαζόμενους και τους εργολάβους της, βελτιώνει συνεχώς τις πρακτικές, συμπεριφορές και διαδικασίες υγείας και ασφάλειας με σκοπό την καλλιέργεια μιας εργασιακής κουλτούρας που προάγει την υγεία και την ασφάλεια. Η συλλογή κύριων δεικτών απόδοσης (KPI) και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε θέματα υγείας και ασφαλείας αποτελούν μέρος αυτής της διαδικασίας.
Κουλτούρα Προστασίας Εργαζομένων «Μηδενική Βλάβη»
Η υγεία των εργαζομένων και η διασφάλιση κατάλληλων εργασιακών συνθηκών έχουν πρωταρχική σημασία για τη βιομηχανία τσιμέντου. Η παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή τσιμέντου και συναφών προϊόντων μπορεί να οδηγήσει σε δυνητικούς κινδύνους που πρέπει να ελέγχονται εκ των προτέρων. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία συνεχώς:
Εν συντομία
Όσον αφορά την προστασία της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, καθώς και την επικοινωνία με τους χρήστες των προϊόντων, τα βασικά νομοθετικά κείμενα με τα οποία οι εταιρείες του κλάδου συμμορφώνονται είναι τα εξής:
Η άποψή μας
Η ελληνική βιομηχανία τσιμέντου συμμορφώνεται πλήρως με τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στους κανονισμούς REACH και CLP, στόχος των οποίων είναι η προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.
Εναρμονισμένες πληροφορίες που αφορούν την επείγουσα ανταπόκριση σε καταστάσεις κινδύνου για την υγεία (Παράρτημα VIII του κανονισμού CLP):
Σύμφωνα με το άρθρο 45 του κανονισμού CLP, οι εταιρείες που διαθέτουν επικίνδυνα μείγματα στην αγορά υποχρεούνται να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με αυτά στους αρμόδιους εθνικούς φορείς. Οι εθνικοί φορείς καθιστούν τις εν λόγω πληροφορίες διαθέσιμες στα κέντρα δηλητηριάσεων, ώστε αυτά να μπορούν να συμβουλέψουν τους πολίτες ή το ιατρικό προσωπικό σε περίπτωση μιας έκτακτης κατάστασης. Το Παράρτημα VIII του κανονισμού CLP, που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2017, ορίζει τις εναρμονισμένες απαιτήσεις για τις κοινοποιήσεις σε κέντρα δηλητηριάσεων (PCN) με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021. Επιπλέον, προβλέπεται περίοδος αποδοχής του προϋφιστάμενου καθεστώτος μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2025 για παραγωγούς και εισαγωγείς που έχουν υποβάλει πληροφορίες αναφορικά με επικίνδυνα μείγματα σε φορέα οριζόμενο πριν από την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής.
Η CEMBUREAU έχει προβάλλει τα ζητήματα λειτουργικότητας για τον κλάδο τσιμέντου και για το λόγο αυτό ανέπτυξε την προσέγγιση «τυποποιημένων συνθέσεων» για το τσιμέντο. Η τελική πρόταση της Επιτροπής και η 2η τροποποίηση του νομικού κειμένου που έγινε τον Αύγουστο του 2020, περιλαμβάνει την έννοια της τυποποιημένης σύνθεσης.
Το κλίνκερ είναι συστατικό και, ως εκ τούτου, εξαιρείται από την υποχρέωση καταχώρισης που προβλέπει ο κανονισμός REACH. Παρόλα αυτά, πρέπει να ταξινομείται και να σημαίνεται, ενώ θα πρέπει να προσκομίζεται και Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας (SDS) αν διατεθεί στην αγορά, και αυτή η ταξινόμηση και σήμανση να έχει κοινοποιηθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων. Το τσιμέντο είναι παρασκεύασμα και ως εκ τούτου, δεν υπόκειται στον κανονισμό REACH, παρόλο που και αυτό πρέπει να ταξινομείται και να σημαίνεται. Παρόλα αυτά, επειδή αποτελεί παρασκεύασμα, δεν απαιτείται κοινοποίηση της ταξινόμησης και της σήμανσής του στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων. Θα πρέπει να προσκομίζεται SDS, που να περιλαμβάνει τα πιθανά σενάρια έκθεσης. Όσον αφορά τον κανονισμό CLP, ανατρέξτε στην εικόνα για την ταξινόμηση που χρησιμοποιείται από όλα τα μέλη της CEMBUREAU για το Πόρτλαντ κλίνκερ και τα κοινά τσιμέντα.
Επιπλέον, η CEMBUREAU διαθέτει έτοιμα πρότυπα Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας για τα μέλη της, που καλύπτουν τόσο το Πόρτλαντ κλίνκερ όσο και τα κοινά τσιμέντα και λαμβάνουν υπόψη τους τις απαιτήσεις του κανονισμού REACH.
Επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι το τσιμέντο και τα μίγματά του που περιέχουν εξασθενές χρώμιο ενδέχεται υπό ορισμένες συνθήκες να προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις, αν υπάρξει άμεση και παρατεταμένη επαφή με το ανθρώπινο δέρμα. Όλες οι χρήσεις τσιμέντου ενέχουν τον κίνδυνο άμεσης και παρατεταμένης επαφής με το ανθρώπινο δέρμα, με την εξαίρεση των ελεγχόμενων κλειστών και πλήρως αυτοματοποιημένων διαδικασιών (Οδηγία 2003/53/EΚ).
Τα τσιμέντα και τα μίγματα τσιμέντου που δεν είναι ήδη ταξινομημένα και δεν φέρουν σήμανση ως ευαισθητοποιές ουσίες με τη δήλωση επικινδυνότητας «H317 Ενδέχεται να προκαλέσει αλλεργική δερματική αντίδραση» αλλά περιέχουν όταν είναι ενυδατωμένα, ποσοστό διαλυτού εξασθενούς χρωμίου άνω του 0,0002% του συνολικού ξηρού βάρους του τσιμέντου, πρέπει να φέρουν τη δήλωση: EU H203 — «Περιέχει εξασθενές χρώμιο. Ενδέχεται να προκαλέσει αλλεργική δερματική αντίδραση» πάνω στη συσκευασία τους.
Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται αναγωγικά μέσα, η συσκευασία του τσιμέντου ή των μιγμάτων που περιέχουν τσιμέντο θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες για την ημερομηνία συσκευασίας, τις συνθήκες και την περίοδο αποθήκευσης που είναι κατάλληλες για τη διατήρηση της δράσης του αναγωγικού μέσου και του περιορισμού του περιεχομένου διαλυτού εξασθενούς χρωμίου κάτω του 0,0002% του συνολικού ξηρού βάρους του έτοιμου προς χρήση τσιμέντου.
Εν συντομία
Το κρυσταλλικό πυρίτιο αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλά υλικά που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανική παραγωγή και στη ζωή. Το αναπνεύσιµο κρυσταλλικό πυρίτιο (Respirable crystalline silica, RCS) είναι το αναπνεύσιμο κλάσμα σκόνης του κρυσταλλικού πυριτίου που εισχωρεί στο σώμα μέσω της εισπνοής. Παρόλο που το κρυσταλλικό πυρίτιο είναι ευρέως διαδεδομένο στη φύση, η εισπνοή του μπορεί να συνιστά κίνδυνο για τους εργαζομένους.
Τον Μάρτιο του 2022, η τροποποιημένη Οδηγία περί καρκινογόνων, μεταλλαξιογόνων και βλαπτικών της αναπαραγωγικής λειτουργίας) δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αναθεωρημένη Οδηγία ορίζει την ευρωπαϊκή δεσμευτική οριακή τιμή επαγγελματικής έκθεσης (BOELV) για το RCS που εκλύεται από μια παραγωγική διαδικασία στο 0,1 mg/m³. Τα κράτη μέλη έχουν θέσει σε ισχύ τους νόμους, τους κανονισμούς και τις διοικητικές διατάξεις που απαιτούνται για τη συμμόρφωση με την εν λόγω Oδηγία από τον Ιανουάριο 2020, θεσπίζοντας εθνικές δεσμευτικές οριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης (BOELV) για το RCS. Κάποια κράτη μέλη έχουν θεσπίσει τιμές αυστηρότερες από το ευρωπαϊκό όριο.
Το άρθρο 18α της οδηγίας CMRD ορίζει ότι η Επιτροπή, στο πλαίσιο της επόμενης αξιολόγησης της υλοποίησης της εν λόγω οδηγίας που αναφέρεται στο άρθρο 17α της Οδηγίας 89/391/ΕΟΚ, θα αξιολογήσει επίσης την ανάγκη τροποποίησης της οριακής τιμής για το αναπνεύσιµο κρυσταλλικό πυρίτιο.
Η άποψή μας
Η Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδος, μέσω της CEMBUREAU, συμμετέχει στη Συμφωνία Κοινωνικού Διαλόγου NEPSI (European Network for Silica) που συνδέει εργαζόμενους και εργοδότες για την προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αναπνεύσιµο κρυσταλλικό πυρίτιο (RCS) που εκλύεται από παραγωγικές διαδικασίες στο χώρο εργασίας.
Μέσω της συνεργασίας NEPSI αναπτύχθηκε ένα σύνολο οδηγιών και αξιολογήσεων που αφορούν τις υποχρεώσεις ελαχιστοποίησης της έκθεσης σε RCS, συνυπολογίζοντας τη μεγάλη ποικιλία των βιομηχανικών συνθηκών και τους βέλτιστους τρόπους αντιμετώπισής τους με συγκεκριμένη κλαδική τεχνογνωσία. Ως εκ τούτου, η συνεργασία NEPSI συμπληρώνει τις γενικές απαιτήσεις της οδηγίας CMRD και οι μετέχοντες υλοποιούν τις απαιτήσεις αυτές με εμπεριστατωμένο και εξειδικευμένο τρόπο.
Οι κοινωνικοί εταίροι του δικτύου NEPSI αναγνωρίζουν τη θετική αναφορά του ρόλου των βέλτιστων πρακτικών που προβλέπονται στη «Συμφωνία κοινωνικού διαλόγου για την προστασία της υγείας των εργαζομένων µέσω της σωστής διαχείρισης και χρήσης του κρυσταλλικού πυριτίου και των προϊόντων που το περιέχουν» (η επονομαζόμενη Συμφωνία NEPSI).
Η συμφωνία NEPSI αναγνωρίζεται στην πρώτη και τη δεύτερη αναθεώρηση της οδηγίας CMD, οδηγίες (ΕΕ) 2017/2398 και 2019/130, ως πολύτιμο και αναγκαίο εργαλείο για τη συμπλήρωση των ρυθμιστικών απαιτήσεων και την υποστήριξη της αποτελεσματικής τους υλοποίησης. Η τελευταία παροχή στοιχείων στο σύστημα NEPSI έγινε το 2022. Η τελική έκθεση δημοσιεύθηκε στα τέλη του 2022. Η CEMBUREAU ανακοινώνει ότι το 2020, χάρη στις προσπάθειες των μελών της, επιτεύχθηκε 100% επίπεδο αναφορών για τις εγκαταστάσεις παραγωγής και ότι το 98,93% των εργαζομένων που δυνητικά εκτέθηκαν σε αναπνεύσιµο κρυσταλλικό πυριτικό (RCS) καλύπτεται από εκτίμηση κινδύνου, ενώ υπήρξε βελτίωση και σε όλους τους κύριους δείκτες απόδοσης (KPIs).
Η CEMBUREAU είναι ενεργός αρωγός των δραστηριοτήτων του NEPSI και εργάζεται για το μέλλον της «Συμφωνίας κοινωνικού διαλόγου για την προστασία της υγείας των εργαζομένων µέσω της σωστής διαχείρισης και χρήσης του κρυσταλλικού πυριτίου και των προϊόντων που το περιέχουν» (εν συντομία «NEPSI SDA»). Ανάμεσα στα έργα είναι η αναθεώρηση του Οδηγού Βέλτιστων Πρακτικών του NEPSI, η ανάπτυξη μιας τυποποιημένης μεθοδολογίας μέτρησης του RCS και η ανάπτυξη προγραμμάτων ηλεκτρονικής εκπαίδευσης για εργαζόμενους και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
